Co to są gry terenowe?
Zacznijmy od krótkiej definicji. Gra terenowa to zabawa rozgrywana na świeżym powietrzu, wykorzystująca topografię terenu, jego właściwości i elementy. Uczestnicy, indywidualnie lub grupowo, odkrywają w jej trakcie wskazówki, rozwiązują zagadki i wykonują różnorodne zadania, dążąc do określonego celu. Kryteria te spełniają również gry miejskie, które odbywają się w przestrzeni miasta i wykorzystują jego specyfikę, np. układ urbanistyczny, detale architektoniczne, zabytki.
Szczególnym przypadkiem gier terenowych są mobilne gry turystyczne, w których można wziąć udział w każdej chwili. Po pobraniu ogólnodostępnej (np. online lub w punkcie informacji turystycznej) karty do gry, rozwiązuje się zadania, jednocześnie zwiedzając okolicę. Zagadki dotyczą odwiedzanego obszaru i zwracają uwagę na konkretne miejsca, historie lub tematy wybrane przez organizatorów.
Każda z tych gier może stanowić atrakcję dla miłośników gier planszowych, sposób na urozmaicenie klubowych spotkań, albo twórcze wyzwanie – w szczególności, jeśli podejmiemy się jej samodzielnego stworzenia i realizacji.
Gra terenowa w klubie – skąd ten pomysł?
Zespołowe gry terenowe to przede wszystkim dobra, integrująca zabawa, ucząca współdziałania w grupie, budująca więzi i ukazująca predyspozycje poszczególnych członków drużyny. Mogą poprawiać sprawność fizyczną, rozwijać umiejętność współpracy, orientacji w terenie oraz logicznego myślenia.
Gry tego rodzaju promują ruch, wyjście z domu, uczą pracy zespołowej i sprzyjają wzajemnemu poznawaniu się uczestników. W zależności od potrzeb mogą służyć edukacji lub relaksowi – albo je umiejętnie połączyć. Aktywizują i spajają różnorodne grupy, społeczności, rodziny.
To nie tylko doskonały pomysł na integrację wewnątrz klubu, ale i dotarcie z naszym hobby do szerszego grona.
Doświadczenia Klubów Gier Planszowych
- Planszówki Koszalin
W Koszalinie organizatorzy traktują gry terenowe jako żywą reklamę świata planszówek. Swoimi doświadczeniami podzielił się Jan Szymański, prowadzący klub Planszówki Koszalin.
Gry terenowe odbywają się cyklicznie, najczęściej w okresie wiosenno-letnim, na świeżym powietrzu – w parkach, lasach czy miejskich zakątkach Koszalina. Jak zapewniają organizatorzy: „łączą w sobie kreatywną fabułę, logiczne wyzwania i ekscytującą przygodę”. Każde wydarzenie to unikalna historia, którą uczestnicy przeżywają w drużynach liczących od 8 do 12 osób, prowadzonych przez doświadczonych przewodników. Każdy etap trasy to inna opowieść – z tajemnicą, celami i twistami.
W trakcie gry uczestnicy natrafiają na 3 typy zadań. Niektóre wymagają logicznego myślenia i dedukcji, inne spostrzegawczości lub pomysłowości, większość – umiejętności współpracy w grupie.
Punkty na konto drużyny zdobywa cała ekipa. Zawsze można poprosić o podpowiedź u przewodnika, który pełni rolę mistrza gry i dostosowuje tempo marszu do najwolniejszego uczestnika.
„Choć na pierwszy rzut oka mogłoby się wydawać, że gry terenowe i planszówki to dwa odrębne światy – jeden toczy się przy stole, drugi w ruchu – w rzeczywistości doskonale się uzupełniają. W Planszówkach Koszalin traktujemy gry terenowe jako naturalne rozszerzenie świata planszówek – tylko że tym razem planszą jest miasto, las lub park, a pionkami… uczestnicy!
Zarówno gry planszowe, jak i terenowe opierają się na interakcji, współpracy, rozwiązywaniu zagadek i podejmowaniu wspólnych decyzji. To dlatego nasze gry terenowe projektujemy tak, by przypominały żywą planszówkę w skali 1:1 – z fabułą, punktacją, tajnymi zadaniami, rolami i mechanikami znanymi z nowoczesnych gier.
Wydarzenia tego typu są też fantastycznym narzędziem do promocji kultury planszówkowej. Osoby, które trafiają do nas na grę terenową, często po raz pierwszy mają okazję poczuć emocje znane z gier planszowych – napięcie, rywalizację, radość z rozwiązania zagadki i satysfakcję ze współpracy. To doskonały sposób, by zachęcić je do dalszego odkrywania świata planszówek” – mówi Jan Szymański.
Planszówki Koszalin udowadniają, że planszówki nie muszą mieć planszy – „mogą być żywe, chodzące, mówiące i rozwiązujące tajemnice w ruchu”.
- Piątkowski Klub Planszowy z Poznania
Swoją historią podzielił się prowadzący klub Szymon Dryjański:
„Zajmujemy się fabularnymi grami terenowymi jako grupa nieformalna, współpracując z różnymi podmiotami, jak lokalne stowarzyszenia czy koła naukowe UAM.
Sam pomysł wywodzi się z prywatnych zabaw, gdy tworzyliśmy takie dla dzieci wiele lat temu. Gdy dowiedzieliśmy się o grantach, stwierdziliśmy, że warto podzielić się naszą kreatywnością z innymi.
Jedna z gier dotyczyła historii naszej dzielnicy z okazji 50 lat dołączenia jej do miasta i zrealizowana była dzięki środkom konkursowym z grantu Wielkopolska Wiara 2023. Druga była typowo bajkowa/fantastyczna, a jej scenariusz oparliśmy na popularnej grze komputerowej Minecraft w ramach konkursu RCIL 2024 – środki miejskie.
W obu przypadkach zaprosiliśmy ludzi do wspólnego tworzenia, projektowania wyzwań, budowania potrzebnych rekwizytów, itp.
Na uczestników czekały wyzwania manualne, logiczne i twórcze (szyfrowane wiadomości, balansowanie elementów, odczytywanie mapy, malowanie własnych flag), oparte na odpowiedniej tematyce danej gry i umiejętnie wkomponowane w geografię osiedla, wykorzystujące teren i charakterystyczne punkty.
Jesteśmy szczególnie dumni z tej drugiej gry, gdyż na jej potrzeby stworzyliśmy sporo rekwizytów i postacie z gry w skali 1:1, co widać na załączonych zdjęciach.
Kolejne edycje są w planach, jednak bez konkretnych terminów.
Aktualnie część grupy tworzy grę terenową nawiązującą do Bolesława Chrobrego w ramach tegorocznej rocznicy jego koronacji – na sierpniowy festyn na osiedlu imienia tegoż patrona” – mówi Szymon Dryjański.
- Klub Gier Planszowych Seniora w Grudziądzu
Podobnie entuzjastycznie wypowiada się o graniu terenowym założycielka Klubu Gier Planszowych Seniora, działająca w Stowarzyszeniu Grajmy! – Agnieszka Pączek:
„W naszym klubie temat gier terenowych podejmowaliśmy kilkukrotnie, za każdym razem poszerzając temat o nowe pomysły i narzędzia.
Łączymy doświadczenia z harcerskich podchodów, marszy na orientację i gier turystycznych z całej Polski. Bazujemy na własnej inwencji twórczej, z wykorzystaniem zarówno tradycyjnych map i zagadek logicznych, jak i multimedialnych narzędzi w rodzaju kreatora kodów QR i baz zadań online.
Pretekstem do stworzenia i przeprowadzenia gier terenowych były dotąd między innymi obchody Dnia Gier Planszowych. Wychodząc z ciasnych przestrzeni biblioteki, na co dzień goszczącej spotkania Klubu Gier Planszowych Seniora, zasygnalizowaliśmy nasze istnienie lokalnej społeczności. Zadania powiązane z tematem gier planszowych podsyciły zainteresowanie zbiorami dostępnymi do wypożyczeń.
W ubiegłym roku włączyliśmy się w realizację gry obejmującej historyczne centrum miasta z okazji 500-lecia reformacji. Zachowując wszelkie standardy profesjonalnych questów dostępnych w sieci, stworzyliśmy i przeprowadziliśmy grę, która wciągnęła kilkanaście drużyn. Udowodniliśmy, że niezależnie od tematu możliwa jest dobra zabawa o wartości edukacyjnej, a nawet ekumenicznej.
Samodzielnie realizując takie projekty – również przy skromnej liczbie organizatorów i minimum kosztów – jesteśmy w stanie zaoferować atrakcyjne zajęcia i stworzyć niezapomniane wspomnienia dla wielu osób” – argumentuje Agnieszka Pączek.
W Grudziądzu istnieje także mobilna gra turystyczna przygotowana na zlecenie lokalnej biblioteki, którą przejść może każdy turysta odwiedzający miasto. Trasa z zadaniami jest dostępna online i kończy się… przy siedzibie Klubu Gier przy Filii 13. Gospodarze zapraszają wszystkich do odwiedzin i podjęcia wyzwania!
Spróbujcie sami. Satysfakcja gwarantowana!
Temat gier terenowych został tu zaledwie muśnięty. Udało się rozbudzić Waszą ciekawość i chęć działania?
Niech za podsumowanie i jeszcze jeden argument za podjęciem próby realizowania podobnych pomysłów u siebie posłużą słowa Janka z Koszalina:
„… (W grach terenowych) łączymy edukację, zabawę i przygodę – a wszystko to pod znakiem dobrej atmosfery i wspólnego działania. Między innymi takie wydarzenia sprawiają, że świat nowoczesnych gier planszowych staje się bardziej dostępny i atrakcyjny dla szerszego grona odbiorców.”
Jeśli nabraliście przekonania, że jesteście w stanie stworzyć coś zbliżonego na własne potrzeby – o to właśnie chodziło!
Więcej praktycznych porad i konkretnych podpowiedzi dla prowadzących kluby pojawi się na kanale
#gry-terenowe serwera Kluby Gier Planszowych na Discordzie, dostępnym dla wszystkich współtworzących nasz Katalog i społeczność.
Serdecznie polecamy zarówno udział w tego rodzaju imprezach, jak i ich tworzenie – przekonacie się, że to prawdziwa frajda!
Powodzenia!
Opracowanie:
Agnieszka Pączek – KGPS Grajmy! Grudziądz
Szymon Dryjański – Piątkowski Klub Planszowy, Poznań
Jan Szymański – Planszówki Koszalin
